( uw ) controverse: PIETER ENGELS
Zo gauw ik een museum binnenkom worden mijn voeten twee keer zo zwaar. Halverwege de trap van het Stedelijk Museum stopte ik dus, en liep het prentenkabinet binnen waar P. Engels een tentoonstelling heeft. ik liep daar tien minuten rond. van die tien minuten heb ik geen spijt. Dat is mijn hele recensie. Maar ik ben dan ook geen kunstrecensent. Hoe doet zo’n echte kunstbespreker dat ? Nieuwsgierig las ik op 6 oktober de recensie in Volkskrant en Elsevier. Twee grote stukken. Ik schrijf nu even over wat ze over één kunstwerk van Engels schrijven :
Ron Kaal in Elsevier :
We zien een foto van de kunstenaar die een plek op de muur bekijkt, waar nu de foto hangt. De museumcontext maakt de daad (het kijken) tot kunst. Als extraatje vallen plaats en afbeelding hier samen, een methode die door Magritte al uitputtend is behandeld.’
Nee, Ron Kaal, dat is het allemaal niet waar. Niet de daad (het kijken) werd door de museumcontext tot kunst gemaakt, maar de foto van die daad. Plaats en afbeelding vielen hier niet samen, want dan zou je op de afbeelding alleen een stukje wand gefotografeerd zien. Magrittes schilderijen kunnen op elke plaats opgehangen worden, dus dat heeft er niets mee te maken. Overigens is het niet-samenvallen van plaats en afbeelding een methode die door Rembrandt al uitputtend is behandeld.
Lambert Tegenbosch in de Volkskrant zag dit: ‘Een foto van Pieter Engels in gezelschap van E.L.L.de Wilde beiden op de rug gezien en beiden poserend met die duidelijke spanning in de rug van nu gaat uitgemaakt worden welke van deze boys de mooiste is. Maar die zijn dan, naar luid van de catalogus, met niets anders bezig als met het zoeken van de stee waar dit kunstwerk (de foto van het zoekend paar) zijn plaats zou kunnen vinden. Dit overtreft in diepte de verpleegster van de cacao met vele vadems.’
Nee, Lambert Tegenbosch, die verpleegster heeft een cacaoblikje waarop een verpleegster staat afgebeeld die enzovoorts. Maar op deze foto is de foto zelf helemaal niet te zien dus met Droste heeft het niets te maken. Over die boys zwijg ik maar, Het woordje duidelijk is duidelijk. Ron Kaal zag die andere boy helemaal niet. Goed, deze kunstbesprekers drukken zich niet zo goed uit, maar wat er in het prentenkabinet van het Stedelijk Museum nu aan de hand was, dat lijkt de lezers van de Volkskrant en Elsevier toch wel duidelijk : die P.Engels heeft een foto opgehangen op de plaats waarnaar hij op de foto stond te kijken. Welnu, ieder die bijgaande foto bekijkt , ziet dat dat niet het geval is. Beide kunstcritici hebben niet uit hun ogen gekeken : de vloer op de foto is parket, de echte vloer voor de foto is effen. Volgens de recensies wil P. Engels aantonen dat kunst onzin is.
Ik weet niet of dat zo is. Maar als het zo is zal hij er wel zijn reden voor hebben. De stukken in de Volkskrant en Elsevier tonen aan dat deze) kunstrubriek onzin is, maar ik vrees dat zij het niet expres doen. U wist misschien allang hoe blind sommige critici zijn, maar ik lees ze nooit, en als je dat toch eens doet, en bovendien de tentoonstelling zag waarover ze het hebben, schrik je toch.
VRIJ NEDERLAND 14 OKTOBER 1972 PIET GRIJS (HUGO BRANDT CORSTIUS)
