OEUVRE

PIETER ENGELS        3 – 12 – 1938      29 – 3 – 2019

Pieter Engels wordt geboren in Rosmalen, zijn ouders waren daar vanuit Den Haag naartoe verhuisd. Engels’ vader schilderde buiten vrijwerk onder andere kruiswegstaties en andere religieuze voorstellingen in kerken en kathedralen, in het toen nog katholieke zuiden was meer werk voor hem. Engels interesse betrof uitsluitend sport, en dat hij kunstenaar zou worden lag niet in de lijn der verwachtingen. Het was een sportman die hem ertoe bracht kunstenaar te worden. Een bokser die schilderles van zijn vader kreeg, vroeg hem op een dag mee buiten te gaan schilderen, gaf hem een vel papier en het was gebeurd, Pieter was direct verslaafd.

In 1955 werd Engels toegelaten op de Bossche Kunstacademie, toen nog Koninklijke School voor Kunst en Kunstnijverheid geheten. In december 1955, na het eerste rapport werd Engels bij de directeur geroepen voor een gesprek.
Hij zei: “we hebben lang over je gesproken maar we vinden het beter als je ermee stopt.”
Engels schijnt geantwoord te hebben:
“Nee hoor, Flauwekul, ik blijf en wordt de beste schilder van het hele land”. En binnen een jaar was hij de ster van de school.
Waar hij voorheen geen kleuren mengde omdat hem dat vreselijk leek, ging hij het tegenovergestelde doen en ontwikkelde de mooiste kleurencombinaties. In 1958 ging Engels naar de Rijksacademie in Amsterdam, wat een grote teleurstelling bleek te zijn. De Rijksacademie was toen nog geen postgraduate, maar een vijfjarige academische vrije kunstopleiding.

In vergelijking met de Bossche academie, waar onder het bewind van Jan van Haaren, zojuist een cultuuromslag was gemaakt; in een week kreeg men wel zeven aanbiedingen van wat je allemaal met beeld kon doen.Op de Rijksacademie moest Engels week in week uit naakte dames tekenen, hij vond het een oubollig instituut. In dat zelfde jaar deed Engels mee aan de Koninklijke Subsidie voor de vrije Schilderkunst en hij won. Negentien jaar oud en was net aan zijn propedeuse jaar begonnen.
Weer werd Engels bij de directeur geroepen, dat hij zich niks moest gaan verbeelden, hij keek toch al zo arrogant uit zijn ogen. Zijn studiebeurs werd gehalveerd van 100 naar 50 gulden, de subsidie was toen 1200 gulden. Engels is om het hoofd boven water te houden toch nog drieënhalf jaar op de Rijksacademie gebleven. inmiddels was het 1962, de 24 jarige Engels woonde met zijn vrouw bij een hospita aan de Overtoom, er was een kind op komst en er moest geld worden verdiend.Op Wittenburg vlakbij het centraal station had hij zijn atelier.Net als alle andere schilders van zijn generatie was hij begonnen met het schilderen van landschappen, stillevens en portretten. Vandaaruit werkte hij naar abstracties tot hij op een bepaald moment in de volledig zwarte monochrome schilderijen zat. Men noemde dat toen informele kunst. Voor hem was dit het einde. Om het gezin te onderhouden had hij allerlei baantjes, vaak zwaar en vies werk, tot hij ook hier genoeg van had en besloot dat hij het nu met zijn eigen werk moest gaan verdienen.

Pieter Engels, was de eerste Nederlandse kunstenaar die zich presenteerde als ondernemer, hij richtte het bedrijf  EPO op: Engels Products Organization. Een bedrijf wat in plaats van kunst, producten, maakte. Producten van gladde smetteloze materialen wat deed denken aan de luxe sier en gebruiksvoorwerpen van die tijd.

Het bedrijf en de producten werden aan de man gebracht door folders, posters en flyers zoals men dat in de reclame gewend was. EPO werd gelijk opgepikt in de Nederlandse kunstwereld en was ook prompt een succesvol bedrijf.
Typische EPO Producten zijn, prototypes, herstelde meubelen, assemblages, curtain pieces, girls coat pieces (1966) letter pieces en connection plates.

Een aantal EPO sleutelwerken uit eind jaren zestig met de kunst als onderwerp: Weight of a modern art piece(1968), Clothes of the Emporer a modern art piece(1967), Golden Fiction(1968), Bad Constructed Canvas(1967, hommage a engels).
Met EPO stelde Pieter Engels, niet alleen de waarden als uniciteit en authenticiteit en het idee van kunst als individuele expressie aan de orde, maar ironiseerde hij ook het marktmechanisme van het kunstapparaat.

Kunst i.p.v. individuele expressie, naar kunst als een massaproduct. i.p.v een uniek kunstwerk , met een niet in geld uit te drukken waarde, wordt het kunstwerk een merkartikel met het daarbij behorende prijskaartje .
Pieter Engels maakte de economische wetten tot onderwerp van zijn kunst in een tijd waarin het in een zin noemen van kunst en commercie nog taboe was, om het platte marktmechanisme in de kunst genadeloos bloot te leggen. Kijkend naar nu is duidelijk dat de kunst niet aan de onbeteugelde macht van de markt en haar belachelijke excessen heeft weten te ontsnappen.

Een belangrijke stellingname van Engels was, ‘Style as dogma is the vehicle of standstill. Met als gevolg dat Engels niet als maar het zelfde trucje bleef herhalen en al spoedig een volgend bedrijf oprichtte: ENIO

In 1967 richt Engels na EPO zijn tweede instituut op: ENIO

ENIO, Engels New Interment Organisation.
Er is een verband tussen deze twee ondernemingen. In beide staat een ongrijpbaar fenomeen centraal, in het ene de kunst en in de andere de dood, scheppingsdrang en doodsdrift.
Hoewel  Engels’ aanbiedingen in de als altijd overvloedige, ironisch gestelde reclameteksten waarmee hij ENIO presenteerde, voornamelijk het begraven van personen betroffen, heeft hij zich om voor de hand liggende redenen in het werk dat hij heeft uitgevoerd moeten beperken tot voorzieningen voor dode dingen zoals ‘Coffin for 10,2 L drowned water en
Coffin for a broken piece of wood.

Soms was de gesublimeerde agressie niet op het object zelf gericht maar via het object op het publiek, zoals in de electric suicide pieces uit 1968. Kunst tot de dood er op volgt, suicide als decadent tijdverdrijf! Het morele falliet van de kunst en het totale falen van de kunstwereld als geheel!

Daarna kwam ETI, Engels Third Institute for research in subcultural brainbuilding (1969).(onderzoek in subculturele hersenopbouw). ETI, verkocht ideeen inplaats van producten. De meeste opvallende actie die hij uitvoerde voor dit instituut is het Strike Project uit 1971, waarin hij de Nederlandse staat, in de persoon van minister Marga Klompe, in ruil voor een bedrag van fl 25.000000  een levenslange staking als beeldend kunstenaar aanbiedt.

Daarnaast waren er nog een aantal visualisaties van inactiviteitsperiodes en ontkenningsprojecten(project for visible negation, place for no chair)en art-fiction(sky-event) en transfunctionele projecten.

ANTI-DATERING

Sinds 3 december 1969 (31 jaar Pieter Engels) ANTI-DATEERT pieter engels al zijn werk(en) ontstaan na deze datum op 3 december 1951 (13 jaar pieter engels)————————————————-

hij ziet de kwaliteit en kwantiteit van zijn werk en activiteiten op allesomvattende wijze verbonden met de potenties van zijn geest (en zijn lichaam in dienst van de geest en omgekeerd)-: zijn specifieke

denksoorten, karakter, physiek, motoriek, zijn specifieke reacties naar aanleiding van 1001 situaties, zijn specifieke reacties en acties naar aanleiding van zijn 1 persoonssituatie, zijn specifieke reacties op zijn persoonlijke acties en omgekeerd-: en hij stelt aldus: dat zijn denkpotentie vooraf bepaald is en hij theoretisch kan voorspellen tot wat voor conclusies en (in)activiteiten hij zal kunnen komen—

in dit verband ziet pieter engels het niet langer als noodzakelijk een activiteit die (niet ) toevallig op bv 12 november 1983 plaats vindt met die genoemde datum te dateren——————————– theoretisch zal engels niets meer produceren, daar hij reeds alles geproduceerd heeft. Het enige wat ter uwer gerieve zal resten is het voortdurende materialisering van de engels’ mind.

In 1972 brengt hij de Double-EP uit: Engels fabulous oldest hits + oral signature.

1972: Smoking his signature: signing the universe (video)

.

GENESIS FOUNDATION 1974

In 1974 richt Pieter Engels,  Genesis Foundation of resurrection of art and down with mass-communication, op.
Hier neemt hij afstand van iedere anti kunst en anti-antikunstbeweging. Hij doelt op het feit dat kunst bij uitstek iets is wat niet rationeel benaderd kan worden. Wie dat wel doet is geen kunstenaar. In deze periode heeft hij ook een aantal projecten waarin hij vanuit verschillende invalshoeken in het donker schildert o.a. om virtuositeit, het kiezen van kleur etc. en compositie, de penseelstreek, uit te schakelen.

Een Genesis project: painting-pieces for a painter, released from his handicap: his well trained eyes- or- unchecked and uncorrected images(executed in complete darkness).

BAMM 1976

In 1976 sticht Engels & Es, Brain Squad against mass communication and mediocrity,(BAMM)op. Belangrijkste projecten van BAMM: Project Owlglass, en Es’ Worldwide wondering Gallery. Owlglass: Publication project against  academism in the so called avangarde (minimal and conceptual art) artists and their critics. Owlglass bestaat uit een serie van 8 drukwerken op posterformaat. Die o.a. door The Worlwide Wandering Gallery van Es, wereldwijd werden verspreid.  

Owlglass ( ‘uilenspiegel’) 1975 – 1977
Genesis project: Engels’ Genesis Foundation, Engels’ vierde instituut met als streven: The Resurrection of art.

Een van de roden draden die door het werk van Pieter Engels loopt,  is het beeld en geschrift discutabel stellen – of liever nog , het ondergraven van dogma’s, waarden, waarderingen, wetmatigheid en stijlbegrippen( in engere zin)
 in de gebieden en randgebieden van de hedendaagse beeldende kunst.
Owlgass zou aanvankelijk door middel van uitsluitend talige publicaties vorm krijgen, uiteindelijk is het een combinatie van tekst en beeld geworden met daar op aansluitend een serie kunstwerken.
De kracht van de teksten van Pieter Engels liggen vaak in het ironiserende, relativerende en wellicht in het badinerende ( doch paradoxaal: met een grote ernst), het beeldend werk is vaak een combinatie van deze gegevenheden waarmee hij de dogmatiek in de beeldende kunst voortdurend prikkelt.

De 8 posters zijn in gevouwen vorm wereldwijd verstuurd door de worldwide wandering gallery  van Simon Es ( Engels’ alter ego). Alle verzonden posters waren voorzien van een bijgesloten kaart, welke de ontvanger kon terugzenden voorzien van een reactie of verzoek een gesigneerd luxe exemplaar te ontvangen tegen betaling van honderd dollar.

1/ project ‘Owlglass’ TEMPORARILY EVENT
aluminium tekstplaten in de aarde / grote tekstplaat: priktekst naar verschijningsvormen in de huidige conceptuele kunst, welke Engels als mediocre, stereotiep, niet beeldend en slaapverwekkend beschouwd.

2/ project ‘Owlglass’ A CRITIC IN HIS TIME
aluminium tekstplaat + een kunstwerk wat deze tekst in oogmerk ondersteunt/
tekstplaat: priktekst naar kunstcritici en art – dealers, die desondanks een zekere zelfingenomenheid  ( ) of vooringenomenheid ( ), toch steeds slechts gemiddelde  ( of – nieuwe academiese ) kijkers blijken te zijn /
ondersteunend kunstwerk – simon es /  ENGELS A GOLDEN BARD AMONST ARTIST OR A DISTURBER OF THE BALANCE OF MEDIOCRITY

3/ project ‘Owlglass’ KARL MARX
aluminium tekstplaat + ondersteunend kunstwerk /
tekst: priktekst naar diegene die democratie uitsluitend interpreteren naar het materiele /
ondersteunend kunstwerk – simon es  / DOWN  WITH  MASS- COMMUNICATION  DOWN  WITH  MEDIOCRITY
ENGELS  A  BRIGHTFOOD  PAR  EXELLENCE
materiaal: schoenen – tekstbeeld
materialen: hout, fluweel, koper en een goudstaaf.

4/ project ‘Owlglass’  ENGELS A MAGICIAN AMONGST ARTISTS OR A LONER  WITHOUT A ‘CLAQUE’
beeld en tekstbeeld /
beeld: een symbolisch lans breken voor de non-conformist onder die kunstenaars welke uit hoofde van hun mentaliteit, alleen en wellicht daardoor zuiver door het (kunst) leven gaan /
tekstbeeld: priktekst naar die kunstenaars die zich om onzuivere reden conformeren /

                                                                 

5/ project ‘Owlglass’  ENGELS A ROSE ( AMONGST AN ARTIFICIAL BOUQEUT ) OF FADING ARTIST
beeld / tekstbeeld / ondersteunend kunstwerk – simon es /
impact: vergelijkbaar met project 4
ondersteunend kunstwerk – simon es / visualisering en vervreemding van het tekst / tekstbeeld gegeven
materiaal / hout / fluweel / foto / tekstbeeld

6/ project ‘Owlglass’  ENGELS & ES / THE BEST ARTISTS OF HOLLAND SINCE MONDRIAAN  JANSEN
tekst + ondersteunend kunstwerk – simon es /
tekst: priktekst naar diegene welke – zoals in iedere tegenwoordige tijd – er niet van doordrongen zijn een kunst in hun tijd niet te zien en veelal een eigentijds academisme ( ) onbewust propageren en gevoelig zijn voor allerlei machinaties van een veelal commerciële kunsthandel /
ondersteunend kunstwerk: – simon es/ ENGELS ‘KING UNUSUAL’OR NOT TO FRAME
wederom de non-conformist een hart onder de riem te steken bij zijn tegendraadse activiteiten en die er voor past zich te doen etiketteren / materialen / fluweel,  hout, tekstbeeld, plexiglas

7/ project ‘Owlglass’  DUCHAMP
tekstbeeld: symbolisch  ‘wegstrepen  van een grote naam, welke via gevestigde kunstoverheden een kunstenaar blijft infiltreren, bovendien een kunstenaar die ingepakt en academies is geworden / iedere kunstenaar – per definitie ijdel – dient zichzelf als groot ( ) te zien – wil hij zijn gedrevenheid blijven vinden om keer op keer opnieuw te beginnen /

8/ project ‘Owlglass’   ENGELS & ES MIND-SHARES
101 % mental profit
tekstbeeld: prikactie naar diegene welke kunst kopen als een materiele investering /
omkering: uitdaging tot particuliere investering in kunst of kunstenaar zonder materieel profijt of nobel gebaar naar de weinige onder ons, die werkelijk hun leven lang er naar streven het allerbeste uit zichzelf te halen ( )

SEVENTIES NEW YORK

• 

• 

• 

• 

Paralellandscape 1980, serie landschappen in zwart wit omdat het Engels puur ging om de schilderkundige handelingen afgeleid van de beweging van het landschap. Zwart wit is volgens hem een hele pure vorm van expressie, het is heel minimaal en daardoor veel beeldender. (tekeningen bv van Rembrandt vindt hij spannender dan de schilderijen).
De onderhangende balk benadrukt en trapt daarmee gelijk een open deur in omdat een geschilderd beeld van een landschap geen landschap is maar een parallele werkelijkheid van een landschap, ( een geschilderde pijp is geen pijp, Magrite).
‘Een wezenlijk onderdeel van mijn werk is dat ik er altijd de kijker in betrek (want zonder kijker is er geen kunstwerk). Door o.a. het gebruik van tekst praat ik a.h.w. met de kijker. Z’on balk met tekst geeft de kijker houvast of hij glijdt er juist op uit.’ (Engels)

In 1981 publiceert Pieter Engels in samenwerking met Gallerie Brinkman: Predicted Future Inventions, litho’s en tekst.
O.a. The selfhammering nail, Autoproductive machine.

Intrinsical art works 1983
Painted gold is more gold, a painted car is more car.

FINAL WORK: THE BILL IS THE ARTWORK 2018